Overspannen of burn-out, wat is het verschil?
De begrippen overspannen en burn-out worden vaak door elkaar gebruikt. Overspannen of burn-out zijn, wat is eigenlijk het verschil tussen die twee?
Overspannen
Je spreekt van overspannen zijn wanneer iemand gedurende een relatief korte, overzichtelijke periode veel stress of belasting heeft moeten doorstaan. Er zijn talloze voorbeelden maar je kunt denken aan een periode waarin je extreme druk hebt ervaren. Dit kan te maken hebben met je werk zoals ruzie met je baas of een hoge werkdruk. Maar ook met situaties in de privé sfeer. Een kind dat in het ziekenhuis heeft gelegen of een verbouwing die uit de hand is gelopen.
Wat extreme druk is, is voor iedereen anders. Dit heeft te maken met je aanleg voor het ervaren van stress, maar ook met hoe je naar een situatie kijkt. Want vaak kun je de situatie niet veranderen, maar de manier hoe je ermee omgaat wel.
Als dit een korte periode duurt, bijvoorbeeld 6 weken tot 6 maanden, maar daarna is alles weer bij het oude (de extreme werkdruk is voorbij, je kind is weer gezond thuis) maar jij voelt je uitgeblust, dan is er sprake van overspannenheid.
Iemand die overspannen is, herstelt meestal relatief snel. Je doet het een paar weken tot twee maanden rustig aan, neemt een paar weken vrij en je bent er bijna weer helemaal. Je kunt in redelijk korte tijd je energiebalans weer goed bijtanken. Het verschilt van mens tot mens hoe je met overspannenheid omgaat. De een “heelt” zichzelf, de ander heeft baat bij (vaak korte) ondersteuning. Neem in ieder geval je situatie serieus en reflecteer op je eigen gedrag. Hoe ben je met de situatie om gegaan en wat kun je hier uit leren? Wat heb je nodig om te herstellen? Is dat wandelen langs het strand of ga je liever boksen? Wil je graag onder de mensen zijn of liever wat afstand nemen? Alles is goed zolang het jou dient.
Burn-out
Bij een burn-out is er sprake van roofbouw op je lichaam. Gedurende zeer lange tijd heb je te veel van jezelf gevraagd. Aan een burn-out gaat een lange periode met stress en spanningsklachten vooraf. Een periode van overbelasting, waarbij je de signalen die je lichaam uitzond niet hebt opgemerkt of hebt genegeerd. Je bent in veel gevallen lang over je
eigen grenzen gegaan. Vaak heb je niet eens in de gaten gehad dat je over je grenzen ging, of je wist überhaupt niet eens dat je ze had.
Je kunt jezelf vergelijken met een batterij die heel langzaam leegloopt. Je probeert om op te laden, maar dat lukt niet meer, want zelfs voor opladen is energie nodig en die heb je niet meer. Door het uitputten van je lichaam raak je emotioneel sneller uit balans en kun je steeds minder aan. Van een burn-out die door de jaren heen is opgebouwd en een lange voorgeschiedenis heelt herstel je niet zo snel als van een overspannenheid.
Gradaties
Burn-out zijn kent diverse gradaties. Sommige mensen kunnen letterlijk hun bed niet uit komen, de ander voelt zich murw, verslagen of vervreemd van zichzelf. Alles is teveel. De psychische symptomen zijn erg vervelend. Je hebt er namelijk heel veel last van, maar het is bijna niet uit te leggen aan je omgeving. Ook speelt schaamte voor de situatie vaak een rol.
Ik zou het je graag anders vertellen maar in de regel ben je niet binnen vier maanden uit een burn-out. Afhankelijk van de ernst en duur van je klachten is er vaak eerst een fase van rust nodig om de fysiologische processen in het lichaam te herstellen. In die fase heb je belang bij een vaste dagstructuur. Die structuur is van belang omdat je jezelf een goede basis wilt geven om aan je herstel te kunnen werken.
Veel rusten, frisse lucht en weinig activiteiten per dag plannen. En bovenal goed naar jezelf luisteren, waar heb jij behoefte aan? Vanuit daar bouw je, eventueel met hulp, verder aan een volledig en duurzaam herstel. Op fysiek, emotioneel en mentaal niveau. De burn-out heb je niet zomaar gekregen. Je lichaam vertelt je dat het zo niet langer gaat.
Hoe gaat het wel?
Om zelf gezond te blijven werk ik me regelmatig in het zweet. In de volgende blog vertel ik je hoe ik dat doe en wat het me brengt. Tijd voor JOY in the blogs voor ENJOY!
Dit artikel is geschreven door Esther. Zij is opgeleid tot stress- en burn-out coach en gespecialiseerd in preventie en behandeling van spanning gerelateerde klachten. Esther is de eigenaar van Buro Stress.
Buro Stress biedt advies en hulp bij stress en burn-out aan particulieren en organisaties en verzorgt o.a. workshops stresspreventie en stressmanagement.
Om de week zal zij een artikel schrijven op ENJOY! Heb je vragen over vitaliteit, sport, mindfulness, etc. Vraag het aan Esther. Laat je reactie hieronder achter in de comments of stuur een mail naar enjoythegoodlifeblog@gmail.com. Samenwerken? Kijk dan hier voor alle mogelijkheden.
Ook zin om voor ENJOY! te schrijven? Ik ben nog op zoek naar gast bloggers die artikelen zouden willen schrijven over beauty of interieur. Je hoeft geen literair schrijver te zijn als je jouw passie maar over weet te brengen op de lezer. Lijkt dit je leuk? Stuur dan een mail naar: enjoythegoodlifeblog@gmail.com
ENJOY! and balance your life.
Beeld: Skitterphoto, Oleksandr Pidvalnyi, Pedro Sandrini by Pexels.